İyi ve Doğru Bir Anlatımın Özellikleri

İYİ VE DOĞRU BİR ANLATIMIN ÖZELLİKLERİ

• Doğallık: Söz ya da yazının; içten, yapmacıksız bir anlatımla oluşturulması özelliğidir.
• Bana çok değerli zamanınızın birkaç güzel saatini ayırarak çok yorulmuş bulunuyorsunuz; bunun için size nasıl teşekkür edeceğimi bilemiyorum; sağ olun, var olun…
• Bu cümledeki yapmacıklık şöyle giderilebilir:
• Hem zamanınızı aldım,hem sizi yordum;çok teşekkür ederim.

 

• Akılcılık: Söz ya da yazıda dilin takılacağı söyleyiş pürüzlerinin bulunmamasıdır.

• Uzun tutulmuş cümleler, tamlamalar okumayı ve anlamayı zorlaştırır.

 

• Arkadaşının da bu toplantıya katılabilip katılamayacağını tam olarak öğrenememiş olmanın rahatsızlığını duymamasının mümkün olmadığını düşünüyordu.

 

• Bu cümle bölünerek düzenlenirse, akılcılık sağlanabilir:
• Arkadaşı, bu toplantıya katılabilecek miydi? Öğrenememişti bir türlü…

 

• Açıklık: Anlatılanın birden fazla anlama gelmemesi özelliğidir.Açıklık,sözcüklerin özenle seçilmesi ve yerli yerinde kullanılmasıyla sağlanır.

 

• Arkadaşım, 15 dakikada yaptığı yemeği yedi.

 

• Bu cümle açık değildir.Çünkü,15 dakikada yemek mi yapılmış,yoksa yapılan yemek 15 dakikada mı yenmiş, anlaşılmıyor.

 

• Yalınlık: Anlatımda,süslü ve sanatlı söyleyiş özentilerinin,gereksiz ayrıntıların bulunmaması özelliğidir.

 

• Bu güzelim hayatın doyumsuz bin bir çeşit tatlı güzelliklerine veda ederek ebedi ve ezeli bir diyara,ölümün sonsuz ülkesine göç etti.

 

• Bu cümlede söz gereksiz yere uzatılmıştır.Anlatılmak istenen yalın bir anlatımla,bir sözcükle söylenebilirdi: “Öldü”.

 

• Duruluk: Anlatımda gereksiz sözcük bulunmamasıdır.Duru bir anlatımdan hiçbir sözcük çıkarılamaz.

• Yaşamın aşırı monotonluğu ve tekdüzeliği onu bıktırmıştı.
• Doktor ona,iki günde bir günaşırı bir aspirin almasını söylemiş.

 

• Bu cümleler doğru değildir.Çünkü “monotonluk” ve “tekdüzelik”; “iki günde bir” ve
• “günaşırı”,aynı kavramları belirten sözlerdir.Bu cümleler bu sözlerin biriyle kurulmalıdır.